🌹श्री हरीतालिका पूजन🌹 🌹श्री गुरुदेव दत्त | श्री गुरू स्वामी समर्थ🌹

🌹श्री हरीतालिका पूजन🌹

🌹श्री गुरुदेव दत्त | श्री गुरू स्वामी समर्थ🌹

भाद्रपद शुध्द तृतीयेचे हरीतालिका हे व्रत कूमारीकांनी मनासारखा पती मिळावा म्हणून व सौभाग्यवतींनी पतीराज दिर्घायूषी , आरोग्यवान व्हावे म्हणून आवर्जुन करावे असा प्रघात आहे..

हरितालिका हे श्री पार्वती मातोश्रींचेच एक नाव , त्यांनी आपल्या प्रबळ इच्छेने खडतर तपश्चर्या करून श्री महादेवांना प्राप्त केले.,याचीच आठवण म्हणून या व्रताचे आचरण केले जाते..

● या व्रताचे दिवशी सूर्योदयाआधी उठून आवळ्याचे तेल व उटण्याने स्नान करावे...

● शूभ्र वस्त्र परीधान करावे...

● उगवत्या सूर्यनारायणांना अर्घ्य देऊन " ॐ असवादित्य ब्रह्म " म्हणत स्वतः भोवती 3 प्रदक्षिणा घालाव्या..

● आपल्या घरातील देवपूजा व नित्यसेवा पूर्ण करावी..

 पूजेची मांडणी : 

■ पूजेची जागा झाडून व गोमूत्राने स्वच्छ पूसून घ्यावी., सर्वत्र गोमूत्र शिंपडावे...

■ स्वच्छ केलेल्या जागेवर बेलपत्राची रांगोळी काढून त्यावर चौरंग कींवा पाट ठेवावा त्यावर पांढरे सूती/रेशमी वस्त्र अंथरुन मधोमध नदीच्या वाळूची श्री महादेवांची पिंड करावी..,

■ त्या पिंडीच्या पूर्वेला एक दूसरी छोटी पिंड (श्री हरितालिका/श्री पार्वती मातोश्रींची) करावी..

■ छोट्या पिंडीच्या समोर दोनही बाजूंना 2 शाळूंका (श्री जया व श्री विजया) कराव्यात..

■ श्री महादेवांच्या पिंडीसमोर विड्याच्या जोड पानांवर श्री गणेशांची मूर्ती/सूपारी ठेवावी.,श्री गणपतींसमोर एका छोट्या वाटीत गूळखोबरे ठेवावे...

■ श्री गणेशांच्या उजव्या बाजूला घंटी व डाव्या बाजूला शंख ठेवावा.

■ मांडलेल्या पूजेसमोर एका छोट्या पाटावर पांढरे कापड अंथरून त्यावर श्री हरितालिका व्रत कथेची पोथी ठेवावी.,पूजेभोवती रांगोळी काढावी...

■ अष्टगंध , अक्षता , भस्म , हळदी-कुंकु , पूजनाची फूले , पत्री , दूर्वा , निवडलेले बेलपत्र - 130 , धूप , शूध्द तूपाचे निरांजन , खडीसाखर , तांब्याचा तांब्या , ताम्हण , पळी , पेला , विड्याची पाने , खारीक , बदाम , सूपारी , सूटी नाणी , यथाशक्ती दक्षिणा , खण ,गळेसरी , बांगड्या इ. साहित्य पूजेच्या ठिकाणी जमवून ठेवावे.

प्रथम 3 नावांनी उजव्या तळहातावर पाणी घेऊन प्राशन करावे.. 

1) ॐ केशवाय नमः !

2) ॐ नारायणाय नमः !

3) ॐ माधवाय नमः !

4) ॐ गोविंदाय नमः !

5) ॐ विष्णवे नमः !

6) ॐ मधूसूदनाय नमः !

7) ॐ त्रिविक्रमाय नमः !

8) ॐ वामनाय नमः !

9) ॐ श्री धराय नमः !

10) ॐ ऋषीकेषाय नमः !

11) ॐ पद्मनाभाय नमः !

12) ॐ दामोदराय नमः !

13) ॐ संकर्षणाय नमः !

14) ॐ वासूदेवाय नमः !

15) ॐ प्रद्यूम्नाय नमः !

16) ॐ अनिरुद्धाय नमः !

17) ॐ पूरूषोत्तमाय नमः !

18) ॐ अधोक्षजाय नमः !

19) ॐ नारसिंहाय नमः !

20) ॐ अच्यूताय नमः !

21) ॐ जनार्दनाय नमः !

22) ॐ उपेन्द्राय नमः !

23) ॐ हरये नमः !

24) ॐ श्रीकृष्ण परमात्मने नमः !

■ गणपतींचे पूजन :--

श्री गणेशांना  ॐ गं गणपतये नमः ! "या मंत्राचा जप करत गंध-अक्षता-हळदीकुंकु लावावे , लालफूल व दूर्वा वहाव्यात , धूप-दिप ओवाळून खडीसाखर किंवा गूळ-खोबर्याचा नैवेद्य दाखवावा...

हात जोडून नमस्कार करावा...

■ शुध्दीकरण :-

( शिव पंचाक्षरी मंत्राचा जप करत खालील कृती कराव्यात...)

• आपल्या आसनाला नमस्कार करावा.

• दाही दिशांना नमस्कार करावा.

• पूजेच्या कलशात गंध-अक्षता-फूल-बेलपत्र-हळदीकुंकु वाहून नमस्कार करावा.

• शंख धूवून पूसून पाणी भरुन जागेवर ठेवावे , त्यांना गंध-फूल व बेलपत्र वाहून नमस्कार करावा.

• घंटी धूवून पूसून जागेवर ठेवावी , त्यांना गंध-अक्षता-फूल-हळदीकुंकु व बेलपत्र वाहून नमस्कार करावा,घंटी वाजवावी..

• प्रज्वलित निरांजनाला गंध-अक्षता-फूल-हळदीकुंकु व बेलपत्र वाहून नमस्कार करावा.

• शंखातील थोडे पाणी कलशात टाकावे व कलशातील पाणी हातात घेऊन सर्व पूजा साहित्यावर व स्वतःच्या अंगावर शिंपडावे..

■ श्री वालूका शिवलिंगांचे पूजन

■ प्राणप्रतिष्ठा :---

 एक बेलपत्र तूपात बूडवून शिवलिंगावर ठेवावे..

डोळे मिटून एकाग्रचित्ताने 15 वेळा "ॐ" म्हणावा.

■ वस्त्र :--

खालील मंत्र म्हणत दोनही वालूकालिंगांना यथाशक्ती वस्त्र किंवा अक्षता वहाव्यात...

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः !

वस्त्रं/वस्त्रार्थे अक्षतां समर्पयामि !

■ दोनही वालूकालिंगांचे खालीलप्रमाणे पंचोपचार पूजन करावे...

1) दोनही वालूका लिंगास गंध-भस्म-अक्षता-हळदीकुंकु वहावेत..

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः !

विलेपनार्थे चंदनम् , भस्मं ! अलंकारार्थे अक्षतान् ! हरिद्रां-कुंकूमम् सौभाग्यद्रव्याणि समर्पयामि !!

श्री पार्वती मातोश्रींच्या पिंडीला गळेसरी , बांगड्या इतर सौभाग्य द्रव्य व अलंकार खालील मंत्राने अर्पण करावे..

 ॐ श्री उमायै नमः !

कंठसूत्रं , कंकणादि नानाविध सौभाग्य द्रव्याणि अलंकाराणि समर्पयामि !

2) दोनही वालूका लिंगांना सूगंधी फूले वाहावीत... 

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः !

ऋतू कालोद्भव पूष्पाणि समर्पयामि !

● अथ अंगपूजनम् :-

श्री पार्वती मातोश्रींच्या पिंडीवर प्रत्येक नाममंत्राने त्या-त्या अवयवांची भावना करत अक्षता वहाव्यात...

• ॐ श्री उमायै नमः ! पादौ पूजयामि ! (पाय)

• ॐ श्री गौर्यै नमः ! गुल्फौ पूजयामि ! (पोटर्या)

• ॐ श्री पार्वत्यै नमः ! जानुनी पूजयामि ! (गूडघे)

• ॐ श्री जगध्दात्र्यै नमः ! जंघे पूजयामि ! (मांड्या)

• ॐ श्री जगत्प्रतिष्ठायै नमः ! ऊरू पूजयामि ! (ऊर)

• ॐ श्री शांतिरूपिण्यै नमः ! कटी पूजयामि ! (कंबर)

• ॐ श्री हरायै नमः ! गुह्यं पूजयामि ! (गुह्य भाग)

• ॐ श्री माहेश्वर्यै नमः ! नाभिं पूजयामि ! (नाभि)

• ॐ श्री शांभव्यै नमः ! ह्रदयं पूजयामि ! (ह्रदय)

• ॐ श्री शूलपाणये नमः ! कंठं पूजयामि ! (कंठ)

• ॐ श्री पिनाकधृषे नमः ! बाहूं पूजयामि ! (बाहू)

• ॐ श्री शिवायै नमः ! मुखं पूजयामि ! (मुख)

• ॐ श्री पशुपतिप्रियायै नमः ! नेत्रे पूजयामि ! (नेत्र)

• ॐ श्री गंगायै नमः ! ललाटं पूजयामि ! (कपाळ)

• ॐ श्री महालावण्यायै नमः ! शिरः पूजयामि ! (डोके)

• ॐ श्री सच्चिदानंदरूपिण्यै नमः ! सर्वांगं पूजयामि ! (सर्व अंग)

● अथ पत्री पूजनम् :-

श्री पार्वती मातोश्रींच्या पिंडीवर खालीलप्रमाणे समंत्रक पाने / पत्री वहावीत...

• ॐ अशोकाय नमः ! अशोक पत्रं समर्पयामि ! (अशोकाचे पान)

• ॐ जगध्दात्र्यै नमः ! धात्री पत्रं समर्पयामि ! (आवळीचे पान)

• ॐ माहेश्वर्यै नमः ! दूर्वांकूरान् समर्पयामि ! (दूर्वा)

• ॐ कपर्दिन्यै नमः ! करवीर पत्रं समर्पयामि ! (कन्हेराचे पान)

• ॐ कपालधारीण्यै नमः ! कदंबपत्रं समर्पयामि ! (कदंबाचे पान)

• ॐ पार्वत्यै नमः ! ब्राह्मी पत्रं समर्पयामि ! (ब्राह्मीचे पान)

• ॐ धूर्जटायै नमः ! धत्तूर पत्रं समर्पयामि ! (धोत्र्याचे पान)

• ॐ त्रिपूरांतकायै नमः ! अपामार्ग पत्रं समर्पयामि ! (आघाड्याचे पान)

• ॐ सर्वेश्वर्यै नमः ! नानाविध पत्राणि समर्पयामि ! (पंचपल्लव)

● अथ पूष्प पूजनम् :-

श्री पार्वती मातोश्रींच्या पिंडीवर खालीलप्रमाणे समंत्रक फूले वहावीत...

• ॐ चतुर्वर्गप्रदायै नमः ! चंपक पुष्पं समर्पयामि ! (चाफ्याचे फूल)

• ॐ बुध्दिप्रियायै नमः ! केतकी पुष्पं समर्पयामि ! (केवडा)

• ॐ कौमार्यै नमः ! करवीर पुष्पं समर्पयामि ! (कण्हेराचे फूल)

• ॐ कुमार्यै नमः ! बकुल पुष्पं समर्पयामि ! (बकुळीचे फूल)

• ॐ धनदायै नमः ! धत्तूर पुष्पं समर्पयामि ! (धोतर्याचे फूल)

• ॐ शांभव्यै नमः ! शतपत्र पुष्पं समर्पयामि ! (सूर्यफुल)

• ॐ चामुण्डायै नमः ! पद्मं समर्पयामि ! (कमळाचे फूल)

• ॐ जगध्दात्र्यै नमः ! जपाकुसुमं समर्पयामि ! (जास्वंदाचे फूल)

• ॐ माहेश्वर्यै नमः ! मल्लिका पुष्पं समर्पयामि ! (मोगर्याचे फूल)

ॐ मेरूमंदारवासिन्यै नमः ! मांदार पुष्पं समर्पयामि ! (पांढर्या रूईचे फूल)

● श्री महादेवांच्या पिंडीवर श्री शिव अष्टोत्तरशत नामावली म्हणत 108 बेलपत्र अर्पण करावेत..

3) दोनही वालूका लिंगांना खालील मंत्र म्हणत धूप ओवाळावा... 

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः ! 

धूपं आघ्रापयामि !

4) दोनही वालूका लिंगांना खालील मंत्र म्हणत शूध्द तूपाच्या निरांजनाने ओवाळावे...

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः ! 

दिपं दर्शयामि !

5) दोनही वालूकालिंगांना फळे व खडीसाखरेचा नैवेद्य दाखवावा तसेच

विडा , दक्षिणाही अर्पण करावी...

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः !

नानाविध फलानी शर्करा खंड खाद्यानी नैवेद्यं समर्पयामि !

पूगीफलं स तांबूलं तथाच दक्षिणां समर्पयामि !

■ श्री हरीतालिका व्रताची कथा वाचावी...

■ कथा वाचल्यानंतर श्री गणपतींची , श्री हरितालिकेची व श्री शंकरांची अशा क्रमाने आरती करावी..

■ आरतीनंतर स्वतःभोवती 3 प्रदक्षिणा करून नमस्कार करावा व मंत्रपूष्पांजली म्हणून फूले-बेलपत्र दोनही वालूकालिंगांवर अर्पण करावी...

■ विशेष अर्घ्य :--- पळीत पाणी घेऊन त्यात गंध-अक्षता-फूल-सूटे नाणे व सूपारी ठेवावी...

पूढील प्रत्येक मंत्राला वरीलप्रमाणे अर्घ्य आपल्या उजव्या हाताने ताम्हणात सोडावे..

1) ॐ शिवरूपे शिवे देवि शंकर प्राणवल्लभे !

उमे सर्वार्थदे देवी गृहाणार्घ्यं नमोsस्तुते !!

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः ! इदमर्घ्यं समर्पयामि !

2) ॐ नमस्तेsस्तु मृडानीश अपर्णा प्राणवल्लभ !

भक्त्याssनीतं मया हीदं गृहाणार्घ्यं नमोsस्तुते !!

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः !

इदमर्घ्यं समर्पयामि !

3) ॐ व्रतसंपूर्ति सिद्धयर्थं यथाशक्ती मयाssह्रतम् !आलिभि:सहिते देवी गृहाणार्घ्यं नमोsस्तुते !!

ॐ श्री उमा महेश्वराभ्यां नमः ! 

इदमर्घ्यं समर्पयामि !

■ हात जोडून मनोभावे पूजेत झालेल्या चूकांबद्दल क्षमा मागावी..

■ खालील प्रार्थना म्हणावी..

हरितालिके नमस्तेsस्तु सशिवे भक्तवत्सले !

संसारभय भीताsहम् त्वमेव शरणं मम !

जन्मजन्मनि सौभाग्य मक्षय्यं देहि मेsव्ययम् !!

■ शेवटी हातात पाणी घेऊन " मी माझ्या ज्ञानानूसार व मिळालेल्या उपचारद्रव्यांनी श्री हरीतालिका व्रतानिमित्त केलेले श्री वालूकालिंगार्चन श्री उमा महेश्वरांना प्रिय होवो... " असे म्हणून पाणी ताम्हणात सोडावे.

● या दिवशी व्रतस्थ महीलांनी अन्नग्रहण करू नये केवळ फलाहार करावा...

● सायंकाळी पूजेस धूप दिप ओवाळून दूध-साखरेचा नैवेद्य दाखवावा...

● मध्यरात्री पर्यंत शिव शक्तींचे नामस्मरण करत जागरण करावे...

● मध्यरात्री पून्हा श्री गणेश , श्री हरितालिकेची व श्री महादेवांची आरती करून रूईच्या स्वच्छ पानावर थोडे दही घालून ते पान चाटावे...

● दूसर्या दिवशी पूजेवरील सर्व निर्माल्य काढून दोनही वालूकालिंगांना गंध , भस्म , अक्षता , हळदी-कुंकु , फूले व बेलपत्र वहावेत ;

धूप , दिप ओवाळून दही भाताचा नैवेद्य दाखवावा...

● श्री गणपतींची , श्री हरितालिकेची व श्री शंकरांची अशा क्रमाने आरती करावी...

आरतीनंतर स्वतःभोवती 3 प्रदक्षिणा करून नमस्कार करावा व मंत्रपूष्पांजली म्हणून फूले-बेलपत्र दोनही वालूकालिंगांवर अर्पण करावी...

● विसर्जन मंत्राने पूजेवर अक्षता वाहून दही-भाताच्या नैवेद्यासह सर्व पूजा प्रवाहात विसर्जीत करावी...

● पतीराजांचे पाद्यपूजन करून उपवास सोडावा...

🌹श्री गुरुदेव दत्त | श्री गुरू स्वामी समर्थ🌹